Πριν από τη βροχή

Γνωστό είναι ότι πριν τη βροχή συνήθως έχει σύννεφα, ενίοτε μπουμπουνητά και αστραπές, αλλά η βροχή μπορεί να έρθει και χωρίς την θορυβώδη προαναγγελίας της, σαν απλή δροσερή ψιχάλα. Ο τίτλος της ταινίας που μας απασχολεί στο παρόν κείμενο αυτό ακριβώς θέλει να περιγράψει. Τι προηγείται της βροχής και συγκεκριμένα του όλου διαμελισμού του γιουγκοσλαβικού μωσαϊκού, έτσι όπως αυτό, τελικά, έγινε.
 

Την ταινία αποτελούν τρεις επιμέρους ενότητες. Ο ταλαντούχος σκηνοθέτης Μιχάλης Μαντσέφσκι μετά από χρόνια δουλειάς στην Αμερική επιστρέφει στη γενέτηρά του για να αφουγκραστεί το τι γίνεται, αλλά και να μας προετοιμάσει για το τι θα ακολουθήσει. Στην πρώτη ενότητα, μεταφερόμαστε στα Σκόπια και συγκεκριμένα σε ένα ορθόδοξο μοναστήρι, για να παρακολουθήσουμε την ιστορία ενός νεαρού ορθόδοξου μοναχού που έχει δώσει όρκο σιωπής, και που θα προσπαθήσει να κρύψει στο μοναστήρι μια νεαρή μουσουλμάνα Aλβανίδα, η οποία ζητά στον οίκο του Θεού καταφύγιο, από το κυνηγητό μιας συμμορίας. Στο δεύτερο μέρος μια νεαρή Αγγλίδα αμφιταλαντεύεται για το αν θα πρέπει να ακολουθήσει τον Σκοπιανό εραστή της ή να παραμείνει με τον από καιρό απόμακρο σύζυγό της. Στο τρίτο μέρος επανερχόμαστε στο αρχικό σκοπιανό τοπίο, όπου μαζί με το φωτογράφο που έχει έρθει στη γενέτηρά του, θα γίνουμε θεατές αιματηρών γεγονότων, συγκρούσεων ανάμεσα σε χριστιανούς και μουσουλμάνους, και θα ζήσουμε, σαν θεατές, όλη τη ζοφερή ατμόσφαιρα που προηγείται ενός εξ ίσου αιματηρού πολέμου, για να καταλάβουμε τι οδήγησε τη νεαρή Aλβανίδα να κρυφτεί στο ορθόδοξο μοναστήρι.
 

Το όλο στόρι δίνει την δυνατότητα στον Μαντσέφσκι να καταγγείλει τις ακρότητες από όπου και αν αυτές προέρχονται, να μας τονίσει για μια ακόμα φορά αυτό που ο Θουκυδίδης είχε πει: Υπάρχου πολλοί πόλεμοι που είναι καταστρεπτικοί, ένας είναι ο καταστρεπτικότερος. Ο εμφύλιος. Έτσι και εδώ ο εθνικιστικός-θρησκευτικός φανατισμός θα πολώσει ομάδες που ως τώρα ζούσαν και συνυπήρχαν ειρηνικά και θα τις φέρει αντιμέτωπες με ολέθρια αποτελέσματα. Τα αισθήματα του νεαρού ορθόδοξου νεαρού για την μουσουλμάνα Αλβανίδα, θα μπορούσαν να είναι μια πρόταση του σκηνοθέτη για την ειρηνική συνύπαρξη τούτου του μωσαϊκού μειονοτήτων, αν δεν συνθλίβονταν και αυτά κάτω από τον οδοστρωτήρα της μισαλλοδοξίας και του εθνικισμού. Πέρα από τα ανθρωπιστικά μηνύματα, ο Μαντσέφσκι σαν γνήσιος δημιουργός μας προσφέρει μια σειρά ποιητικών εικόνων, ενορχηστρώνοντας μια υποβλητική ατμόσφαιρα, από την οποία ξεχειλίζουν πηγαία και γνήσια αισθήματα, αποφεύγοντας την εύκολη λύση της επίδειξης του φολκλόρ.

Ειδική μνεία αξίζει η φωτογραφία του Manuel Teran, αλλά και η εξαιρετική μουσική της ταινίας που υπογράφει το συγκρότητα Anastasia
 

ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ: Μίτσο Μαντσέφσκι (Milcho Manchevski)

ΧΩΡΑ: Π.Γ.Δ.Μ., Αγγλία, 1994 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 113΄

ΜΟΥΣΙΚΗ: Anastasia ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Manuel Teran ΣΕΝΑΡΙΟ: Μίτσο Μαντσέφσκι

ΠΑΙΖΟΥΝ: Katrin Cartlidge, Rade Serbedzija, Grégoire Colin, Labina Mitevska, jay Villiers, Silvija Stojanovska, Phyllida Law κ. ά.

ΒΡΑΒΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ:

Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας 1994

Υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας 1995

Βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ Βενετίας 1994