πηγή tvxsΞημερώματα της 21ης Απριλίου 1967 ο ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός και οι συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Νικόλαος Μακαρέζος καταλύουν το δημοκρατικό πολίτευμα και επιβάλλουν στρατιωτική δικτατορία.
Η χώρα βρισκόταν ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο με τις εκλογές να έχουν προκηρυχθεί για τις 28 Μαΐου. Στην κυβέρνηση μόλις για 20 μέρες βρισκόταν η ΕΡΕ, με πρωθυπουργό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Καθώς οι εκλογές του Μαΐου 1967 πλησιάζουν, η ΚΥΠ προειδοποιεί ότι η Ένωση Κέντρου και ο Γεώργιος Παπανδρέου θα κερδίσουν τις εκλογές.
«Θα αφήναμε τον Ανδρέα να κάνει επανάσταση;» θα πει αργότερα ο Στυλιανός Παττακός ο οποίος προετοίμαζε το πραξικόπημα καιρό. Οι συνταγματάρχες ουσιαστικά περίμεναν την έγκριση του βασιλιά, ο οποίος, όπως αποκαλύπτουν Αμερικανοί διπλωμάτες, περιμένει το «πράσινο φως» από την Ουάσιγκτον προκειμένου να πραγματοποιηθεί το πραξικόπημα. Οι δύο πλευρές τελικώς συμφωνούν αρχικά να μη προχωρήσουν σε καμία κίνηση τουλάχιστον μέχρι το αποτέλεσμα των εκλογών της 28 Μαΐου.
O Παπαδόπουλος και οι συνταγματάρχες σχεδιάζουν από καιρό την κατάληψη της εξουσίας με ή χωρίς την έγκριση του βασιλιά. Όπως αποκαλύπτει ο πρώην βουλευτής Νίκος Φαρμάκης, ο Παπαδόπουλος του αναθέτει ήδη από τον Ιούνιο του 1966 να επιβλέψει ένα σχέδιο για την κατάληψη της Αθήνας. Την ίδια στιγμή η συμφωνία βασιλιά-Αμερικάνων έχει διαρρεύσει. Η Ένωση Κέντρου αποφεύγει τις συνεχείς αναφορές στον κίνδυνο της δικτατορίας καθώς φοβάται πως μπροστά σε μία τέτοια απειλή οι ψηφοφόροι μπορεί να κινηθούν προς την ΕΡΕ, ωστόσο, δεν εφησυχάζει εντελώς.
Ο Νίκος Οικονομάκος με εντολή του Χαρίλαου Φλωράκη έχει στήσει ένα μηχανισμό συλλογής πληροφοριών, που θα τους προειδοποιούσε για το πραξικόπημα. Ο πληροφοριοδότης ζητά 50.000 δρχ για δώσει στον Οικονομάκο μία σημαντική πληροφορία. Τα ταμεία της ΕΔΑ είναι άδεια καθώς τα χρήματα έχουν επενδυθεί στα γραφεία της οργάνωσης. Η πληροφορία εδόθη κατόπιν εορτής και απεδείχθη ιστορική. Σε μυστική σύσκεψη οι συνταγματάρχες παίρνουν την απόφαση. Ο κύβος ερρίφθη. Θα προχωρούσαν σε πραξικόπημα.
Μία εβδομάδα πριν το πραξικόπημα ο Παττακός επισκέπτεται τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, Γρηγόρη Σπαντιδάκη, τονίζοντάς του ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου στις 22 του μηνός ξεκινά την προεκλογική του εκστρατεία. «Θα αφήσουμε να γίνουν εκλογές και να παραλάβει ο Ανδρέας;» ρώτησε ο Στυλιανός Παττακός για να λάβει την απάντηση «μετά τις εκλογές βλέπουμε».
Τρεις μέρες μετά ακολούθησε η συνάντηση των συνωμοτών και αποφάσισαν ότι αν σε λίγες ημέρες δεν αποφασίσουν οι στρατηγοί να επέμβουν θα το κάνουν οι ίδιοι. Την ίδια ώρα οι στρατηγοί τους πιέζουν να περιμένουν μέχρι να πάρουν το «πράσινο φως» από το παλάτι. Ο Παττακός όμως ήταν αποφασισμένος να προχωρήσει.
Tα πρώτα τανκς θα εμφανιστούν στους δρόμους στις 2 τα ξημερώματα, για να καταλάβουν όλα τα στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας (Βουλή, Υπουργεία, ΕΙΡ, ΟΤΕ, Ανάκτορα). Την ίδια ώρα, ο συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς εξαπέλυε δυνάμεις υπό τις εντολές του για να συλλάβουν το σύνολο της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο «Προμηθεύς», για την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου, με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Ο διοικητής της Σχολής Ευελπίδων, Δημήτρης Ιωαννίδης, κινητοποίησε το τάγμα της σχολής και την ΕΣΑ, ενώ ο Σπαντιδάκης συνελήφθη και αντικαταστάθηκε από τον Οδυσσέα Αγγέλη. Παρά τις προσπάθειες του υπουργού Δημόσιας Τάξης, Γεώργιου Ράλλη, να κινητοποιήσει στρατεύματα στη Βόρεια Ελλάδα. Δεν πρόλαβε, όμως, καθώς το σχέδιο «Προμηθεύς» είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή.
Στις 3:30 τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου το στρατιωτικό κίνημα είχε επικρατήσει χωρίς καμία δυσκολία. Το ραδιόφωνο άρχιζε να παίζει τα πρώτα εμβατήρια ενώ κατά τη διάρκεια τις ημέρας με συντακτική πράξη ματαιώθηκαν οι εκλογές της 28ης Μαΐου και ανεστάλησαν οι διατάξεις του Συντάγματος. Η ηγεσία των πραξικοπηματιών επισκέφτηκε τα Ανάκτορα και ζήτησε από το Βασιλιά Κωνσταντίνο να ορκίσει την κυβέρνηση τους. Αργά το απόγευμα, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνος Κόλλιας, ορκίστηκε πρωθυπουργός της κυβέρνησης των συνταγματαρχών. Την ίδια μέρα ξεκινούν οι συλλήψεις αλλά και δολοφονίες πολιτών στην συντριπτική τους πλειονότητα αριστερών πεποιθήσεων.
«Η Ελλάδα μπαίνει «στο γύψο» του Γεώργιου Παπαδόπουλου.... Μία επταετία θα περάσει μέχρι «να κάνει ξαστεριά».
Οι συνταγματάρχες απαγορεύουν το λόγο ακόμη και στα μικρά παιδιά. Σε ένα δημοτικό σχολείο της Κρήτης, ρωτούν τους μαθητές τι έγινε την 21η Απρίλη. Κανένα από τα παιδιά δεν ήξερε γιατί ο δάσκαλος τους δεν τους είχε μιλήσει. Ένας μαθητής σηκώνει το χέρι του για να πει ότι έγινε δικτατορία και βάζουν τους ανθρώπους στην φυλακή και τους βασανίζουν. Από την επόμενη μέρα στο σχολείο θα αρχίσουν μαθήματα εθνικιστικής διαπαιδαγώγησης.
Οι πρώτες εκδηλώσεις αντίστασης θα ξεκινήσουν τις πρώτες μέρες μετά την δικτατορία. Ο Γιώργος Βότσης μιλάει για τον πολύγραφο του ΠΑΜ, ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος για τις επιχειρήσεις του ΠΑΚ και ο Α. Γ. Μαγκάκης για τις βόμβες που μετέφεραν μαζί με τον Σημίτη. Οι αγωνιστές που συλλαμβάνονται βασανίζονται φρικτά στην ταράτσα της Ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας και ο Μίκης Θεοδωράκης που έχει συλληφθεί κάτω από περιπετειώδεις συνθήκες, γράφει στο κελί του στην ασφάλεια τραγούδια για έναν από αυτούς.
Ανάμεσα σε αυτούς που οδηγούνται στην ασφάλεια είναι και ο Μανώλης Μητσιάς, μέλος της ομάδας ΠΑΜ Θεσσαλονίκης και του Γιάννη Χαλκίδη, που δολοφονείται από τα όργανα της δικτατορίας στη Θεσσαλονίκη. Η τύχη του Σήφη Βαλυράκη δεν είναι καλύτερη: μετά την πρώτη απόδραση του από την ΕΣΑ συλλαμβάνεται στα σύνορα, ενώ στη δεύτερη καταφέρνει να κολυμπήσει μέχρι την Αλβανία, όπου συλλαμβάνεται ως κατάσκοπος και οδηγείται σε στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων.
Έχοντας καθυστερήσει επειδή για το δικό του πραξικόπημα ήθελε την έγκριση των Αμερικανών, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επιχειρεί ένα κακοσχεδιασμένο αντικίνημα που θα καταλήξει σε αποτυχία. Ακόμη και η μέρα που επιλέγει (13 Δεκεμβρίου) έχει να κάνει με το γεγονός, εξηγεί ο Αμερικανός διπλωμάτης Ρόμπερτ Κίλι, με το γεγονός ότι θεωρεί το 13 τυχερό αριθμό.
Σενάριο
Tο κίνημα του βασιλιά και η απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη έχουν αποτύχει. Οι Συνταγματάρχες αναδεικνύονται πια σε απόλυτους κυρίαρχους του παιχνιδιού και εμπνευστές της νέας εθνικής κουλτούρας, όπως αυτή εκφράζεται στις Γιορτές Πολεμικής Αρετής που κατακλύζουν το Παναθηναϊκό Στάδιο.
Τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη απαγορεύονται και αυτός φυλακίζεται στην Ασφάλεια της οδού Μπουμπουλίνας. Από το κελί του ακούει τα ουρλιαχτά του Ανδρέα Λεντάκη που ανακρίνεται στην ταράτσα. Τα πιο φριχτά βασανιστήρια όμως θα τα υποστούν οι στρατιωτικοί που θα προσπαθήσουν να αντιδράσουν. Ο Άγγελος Πνευματικός διηγείται πως τον έθαψαν ζωντανό συμμαθητές του από τη Σχολή Ευελπιδων.
Οι περισσότερες αντιστασιακές οργανώσεις έχουν εξαρθρωθεί, η αντίθεση όμως στο καθεστώς των συνταγματαρχών συνεχίζει να εκφράζεται, ακόμα και με μικρές συμβολικές πράξεις, όπως το χειροκρότημα στις μπουάτ κάθε φορά που ακούγεται η λέξη ελευθερία.
Ο Γιώργος Μωράκης, φύλακας του Παναγούλη στο Μπογιάτι διηγείται πως τον βοήθησε να αποδράσει. Η Κίττυ Αρσένη θα φύγει κρυφά στο εξωτερικό για να καταθέσει για τα βασανιστήρια στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Η χούντα θα στείλει δύο ψευδομάρτυρες για να διαβεβαιώσουν τους Ευρωπαίους πως τα περί βασανιστηρίων είναι ψέματα. Αυτοί όμως θα το σκάσουν από το ξενοδοχείο τους και θα καταθέσουν την αλήθεια.
Σενάριο:
Τον Απρίλη του 1969, οι Συνταγματάρχες οργανώνουν στο Στάδιο τη γιορτή νεολαίας για τα δίχρονα του καθεστώτος, που καταλήγει σε αυθόρμητο και παρατεταμένο γιουχάισμα του Παπαδόπουλου από χιλιάδες μαθητές. Μια νέα γενιά ορθώνει το ανάστημα της απέναντι στη δικτατορία. Ο Νικήτας Λιοναράκης και ο Παναγιώτης Κανελλάκης μαζεύουν για λογαριασμό της ΕΚΙΝ υπογραφές για να γίνουν εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους. Oι πρώτες φοιτητικές κινητοποιήσεις αρχίζουν.
Στο Ναυτικό ετοιμάζουν από καιρό σχέδιο κατάληψης της Σύρου. Ο Αλέξανδρος Παπαδόγγονας έρχεται σε επαφή με τον Ευάγγελο Αβέρωφ και ζητά την στήριξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Το άρθρο του Καραμανλή στη “Βραδυνή”, τον Απρίλη του 1973 θα δώσει το πράσινο φως για το κίνημα του ναυτικού. Το κίνημα θα εκδηλωνόταν στις πρώτες ώρες της 23ης Μαΐου, το σχέδιο όμως θα προδοθεί και οι αξιωματικοί συλλαμβάνονται. Ο Νίκος Παππάς, κυβερνήτης του πολεμικού πλοίου “Βέλος” παίρνει την απόφαση να αποχωρήσει από την άσκηση του ΝΑΤΟ και να καταπλεύσει στο Φιουμιντσίνο της Ιταλίας, ζητώντας πολιτικό άσυλο. Η ανταρσία του Βέλους ανατρέπει την πεποίθηση ότι οι συνταγματάρχες ελέγχουν τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Ο Παπαδόπουλος προχωρά σε δημοψήφισμα, και αναθέτει στο Σπύρο Μαρκεζίνη τον σχηματισμό κυβέρνησης που θα διεξάγει εκλογές το Φεβρουάριο του 74. Ο Ιωαννίδης διαφωνεί. Ο Σπύρος Νικολάου, νομικός σύμβουλος του Γεώργιου Παπαδόπουλου θα εγκρίνει τον Οκτώβρη του 1973 διάταγμα για την απόταξη του Ταξίαρχου Ιωαννίδη, το διάταγμα όμως δε θα δημοσιευτεί ποτέ στην εφημερίδα της Κυβέρνησης. Ο Δημήτρης Ιωαννίδης θα ανατρέψει τελικά τον Παπαδόπουλο στις 25 Νοεμβρίου, μία εβδομάδα μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου, διαδέχεται η πρώτη τουρκική εισβολή στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου. Ο Σπύρος Νικολάου φέρνει σε επαφή τον Φαίδωνα Γκιζίκη με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Στις 23 Ιουλίου ο Φαίδων Γκιζίκης καλεί στη βουλή τους πολιτικούς αρχηγούς, στον εθνικό κήπο όμως παραφυλάει μια ομάδα καταδρομών...
Σενάριο:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου